تفاوت تقسیم ترکه با مطالبه سهم الارث
تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث چیست؟
همانطور که قبلا هم در مقاله اصطلاحات و مبانی سهم الارث توضیح دادیم ترکه به دارایی به جا مانده از متوفی گفته می شود.این دارایی با سهم الارث متفاوت است.چرا که ترکه هم می تواند جنبه مثبت داشته باشد و هم جنبه منفی.
بدین معنا که ممکن است از متوفی چیزی جز بدهی و طلب باقی نماند .یا گاهی با پرداخت دیون متوفی دیگر چیزی برای ورثه باقی نمی ماند.پس ترکه به هر آنچه که از متوفی به جا می ماند اطلاق می گردد.اما سهم الارث به معنی اموال به جا مانده برای ورثه بعد از تصفیه آن است.
تقسیم ترکه:
بعد از فوت شخص ترکه دارای یک شخصیت حقوقی مستقل است که ابتدا باید تصفیه گردد.تصفیه ترکه به معنی برداشت دیون متوفی از آن به ترتیب ذکر شده در قانون است.بعد از وصایای متوفی از ترکه جدا می گردد.در نهایت چیزی که باقی می ماند ترکه خالص شده و متعلق سهم ورثه است.
به استناد ماده 589 قانون مدنی ورثه در هر زمانی می توانند تقاضای تقسیم ترکه کنند.حتی اگر هنوز ترکه تصفیه نشده باشد.
تقسیم ترکه در بسیاری از موارد به صورت توافق میان ورثه اتفاق می افتد.در این صورت اگر مابین ورثه شخص محجوری باشد ولی یا قیم وی باید در این توافق حضور داشته باشد.تقسیم نامه توافقی مابین ورثه باید به امضاء همه آنها برسد و اگر حتی یک نفر نیز در این توافق مشارکت نداشته باشد تقسیم نامه توافقی اعتبار قانونی ندارد.
اگر در بین ورثه توافقی مبنی بر تقسیم ماترک حاصل نشد مطابق ماده 300 قانون امور حسبی هر کدام از ورثه می تواند تقاضای تقسیم را از دادگاه بنماید.در این صورت قبل از تقاضای تقسیم ترکه الزاما باید گواهی انحصار وراثت دریافت شده باشد تا تمامی ورثه مشخص شده باشند.دادخواست تقسیم ترکه الزاما باید به طرفیت تمام ورثه تنظیم گردد.اگر یکی از ورثه نیز در دادخواست قید نشود قطعا رد می شود.
برای تقسیم ترکه توسط دادگاه اموال متوفی باید مشخص باشد.برای این منظور معمولا قبل از تقاضای تقسیم ترکه دادخواست تحریر ترکه تقدیم می شود .تا بدین وسیله اموال متوفی مشخص گردد.اکنون در رویه قضائی بعضی از شعب بدون تحریر تقاضای تقسیم ترکه را نمی پذیرند.اما مطابق قانون اگر تحریر هم صورت نگرفته باشد بوسیله اعلام اموال متوفی می توان تقاضای تقسیم کرد.
لازم نیست که تقسیم حتما برای همه اموال باشد و برای کل ترکه تقاضا شود بلکه مطابق قانون تقاضای تقسیم می تواند مربوط به هر میزان از ترکه باشد.
تقسیم گاهی به دلیل تعداد و تشابه وارزش مساوی به راحتی بین اموال صورت می گیرد.اما گاهی نیاز به تعدیل یا تقسیم به رد می گردد.بدین معنا که به ازاء سهم بهتر مقداری پول نقد به دارنده سهم بدتر داده می شود.یا به یکی از ورثه مقدار بیشتری از مال کم ارزش تر داده می شود.
اگر به هر دلیلی در تقسیم اشتباهی صورت بگیرد تقسیم باطل می شود و هر شخص ذینفعی می تواند تقاضای ابطال تقسیم را از دادگاه بنماید.
گاهی نیز امکان تقسیم به هیچ صورت وجود ندارد.در این حالت بهترین گزینه افراز ملک مشاع غیر قابل تقسیم و در نهایت اخذ دستور فروش مال از طریق مزایده است.در این حالت بعد از تقاضای افراز از اداره ثبت محل ملک و کارشناسی در صورتی که افراز یا همان تقسیم ممکن نباشد با نامه ای که اداره ثبت به منظور تایید عدم امکان افراز صادر می کند باید از طریق دادگاه اقدام کرده و تقاضای دستور فروش نمایید.البته بدون شک مالی که از طریق مزایده به فروش برسد هرگز به قیمت اصلی و متعارف مال نخواهد رسید
.و این راه حل فقط محدود به مواردی است که هیچگونه توافقی برای فروش مشترک بین ورثه نباشد.بعد از فروش مال قیمت آن به نسبت سهم الارث بین ورثه تقسیم خواهد شد.
نکته مهم آنکه در طرح دعوای تقسیم ترکه نسبت به سرقفلی صاحب ملک نیز باید طرف دعوا قرار گیرد .درغیر اینصورت دعوا رد خواهد شد.
مطالبه سهم الارث:
سهم الارث با ترکه متفاوت است.ترکه همه دارایی های مثبت و منفی به جا مانده از متوفی است.اما سهم الارث به اموالی گفته می شود که بعد از تصفیه ترکه متعلق حق ورثه است.بعد از اینکه ترکه تصفیه شد و همه دیون و وصایا از آن خارج گردید آنچه باقی می ماند به نسبت سهم هر یک از ورثه داخل در مالکیت او می شود.
این ورود سهم الارث به مالکیت ورثه خودبه خود و بدون اقدام قانونیست.و آنچه در مورد قبول یا رد ترکه گفته می شود نقشی در این مالکیت ندارد.
تفاوت تقسیم ترکه با مطالبه سهم الارث نیز دقیقا از همین جا شروع می شود.در واقع ترکه مالیست که هنوز در استقرار مالکیت ورثه نمی باشد و ورثه برای تقسیم آن از دادگاه کمک می گیرند.اما مطالبه سهم الارث مربوط به زمانی است که سهم الارث ورثه مشخص شده است اما کل مال در ید و اختیار یک یا چند تن از ورثه می باشد .در این شرایط سایر وراث برای مطالبه سهم خود اقدام می نمایند.
بعد از تصفیه ترکه و انتقال مالکیت سهم الارث به ورثه این مالکیت در تمام ماترک به صورت مشاعی می باشد .یعنی هرکدام از ورثه در تمام اجزاء اموال باقی مانده شریک می شوند.و این یک شرکت مدنی غیر ارادی است.
در این حالت اگر این اموال در اختیار یک یا چند تن از ورثه باشد سایر وراث می توانند سهم الارث خود را به طرق مختلفی مطالبه نمایند.مثلا در مورد املاک با دادخواست خلع ید ملک را تخلیه نمایند.اگر ورثه در مورد تصرف اموال سهم الارث خود به توافق نرسند بر اساس دستور و رای دادگاه مال از تصرف تمام آنان خارج می گردد تا نسبت به آن یک تصمیم نهایی گرفته شود.
بحث ارث و مطالبات و تحریر و مهر وموم ترکه و تقسیم آن از مباحث دقیق حقوقی است که با کمک گرفتن از یک وکیل متخصص می تواند به راحتی و به سرعت حل شده و مسیر دادگستری را کوتاه نماید.توصیه ما در تمام مسائل حقوقی یاری گرفتن از وکلای متخصص می باشد.
