حکم جلب چک برگشتی
آیا برای چک برگشتی می توان حکم جلب گرفت؟
چگونگی اخذ حکم جلب چک برگشتی یکی از سوالات متداول برای دارندگان چک های برگشت خورده است. در پاسخ به سوال درمورد حکم جلب چک برگشتی باید بین انواع راههای اقدام برای وصول وجه چک تفاوت قائل شد:
اقدام کیفری برای چک برگشتی:
بر اساس ماده 11 قانون صدور چک برای اینکه بتوانیم جهت وصول وجه چک از طریق کیفری و طرح شکایت اقدام کنیم دو مهلت شش ماهه باید رعایت شود.
حال اگر مواعد قانونی به درستی رعایت گردیده و چک از نظر شکلی و قانونی نیز قابل اقدام کیفری باشد پس از طرح شکایت چک بلامحل در دادسراها یا از طریق دفاتر خدمات قضایی ، بلافاصله حکم جلب فقط علیه صادرکننده صادر خواهد شد.نکته قابل توجه اینکه علیه ضامن یا ظهر نویس چک نمی توان شکایت کیفری مطرح نمود.
در شکایت چک بلامحل با توجه به تعیین مجازات برای صدور چنین چک هایی ،صادرکننده به دلیل ترس از مجازات هر چه زودتر مبلغ چک را پرداخت می کند.به همین دلیل در بین عامه مردم این روش طرفدار بیشتری دارد .اما اگر شرایط قانونی بررسی نشده و بدون اطلاعات حقوقی از این روش استفاده گردد نه تنها وقت و هزینه شاکی را هدر می دهد که ممکن است زمینه را برای فرار متهم یا پنهان کردین اموال وی نیز فراهم کند.
در مقاله فوق در مورد مجازات نهایی صادرکنندگان چک بلامحل توضیحات مفصلی به استناد ماده 7 قانون جدید صدور چک بیان گردیده است.
اقدام حقوقی برای چک برگشتی:
بسیاری افراد بر این باورند که اخذ حکم جلب چک برگشتی در دعاوی حقوقی امکان پذیر نمی باشد .دقیقا به همین دلیل از طرح دعوای حقوقی بر روی چک برگشتی امتناع می نمایند .این در حالی است که این تصور کاملا غلط بوده و در بعضی موارد این روش بهترین مسیر برای رسیدن به نتیجه می باشد.
عیب بزرگ طرح دعوای حقوقی هزینه بالای دادرسی و طولانی بودن مدت آن است.اما از مزایا آن امکان گرفتن خسارت تاخیر تادیه از تاریخ چک و طرح دعوا علیه کلیه مسئولین چک اعم از صادرکننده ،ظهرنویس و ضامنین می باشد.
بعد از طرح دعوا و رسیدگی تا صدور حکم قطعی که گاهی مدت زمان بیشتر از یک سال را نیاز دارد پرونده وارد مرحله اجرای احکام می شود . با شروع روند اجرا استعلام از کلیه اموال مدیون صورت می گیرد و چنانچه مالی از او پیدا نشد حکم جلب وی صادر می گردد .
اگر حکم جلب چک برگشتی به صورت سیار صادر شود می توان مدیون را هر کجا که پیدا شود جلب نمود .و بعد از جلب تا زمانیکه کل مبلغ چک بعلاوه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل به همراه خسارت تاخیر تادیه از تاریخ چک تا روز وصول را نپردازد آزاد نخواهد شد.نیم عشر دولتی را هم البته باید به صندوق دادگستری بسپارد.
اگر حکم جلب چک برگشتی در دعاوی حقوقی منجر به جلب مدیون گردد و سپس ایشان ادعای اعسار نماید و بعد از طی مراحل دادرسی ،اعسار قطعی شود حکم جلب لغو می گردد .بعد از آن مدیون مکلف به پرداخت پیش قسط و اقساط تعیین شده از طرف دادگاه است و اگر هر کدام را پرداخت ننماید مجددا می توان حکم جلب وی را گرفت.
اخذ اجرائیه برای چک برگشتی:
این روش ابتکاری قانون جدید صدور چک ، در عمل زمان دو ساله برای رسیدن به حکم جلب چک برگشتی را به یک ماه کاهش داده است.
مزیت این روش اقدام ، هزینه پایین دادرسی و کاهش چشم گیر زمان رسیدن به نتیجه می باشد.
از معایب این روش این است که فقط می توان اصل مبلغ چک را آن هم فقط از صادرکننده مطالبه کرد.برای مطالبه خسارات دادرسی،خسارت تاخیر تادیه و مطالبه از سایر متعهدین چک ناگزیر از طرح دعوای حقوقی هستیم.
این روش همچنین فقط در مورد چک های صیادی قابل اعمال می باشد.
در این روش نیز مانند طرح دعوای حقوقی ،بعد از استعلام از اموال مدیون در واحد اجرای احکام چنانچه مالی از ایشان به دست نیاید حکم جلب با همان قوانین گفته شده در دعوای حقوقی صادر می گردد.
اگر در حین استعلام زمین یا خودرویی از مدیون یافت گردد هر چند ارزش آن کمتر یا حتی بسیار کمتر از مبلغ چک باشد تا زمانی که روند مزایده و فروش مال طی نشود حکم جلب صادر نمی شود.
اخذ اجرائیه از اجرای ثبت:
این روش که باز هم مانند روش فوق یک راه سریع و کم هزینه برای رسیدن به مقصد است در شرایطی ممکن است که تطبیق امضاء چک با امضا موجود در بانک در گواهی عدم پرداخت و توسط بانک تایید شده باشد.
عیب این روش نیز مانند اجرائیه از طریق دادگاه این است که فقط علیه صادر کننده و فقط به مبلغ اصل چک قابل مطالبه است .اما اگر صادرکننده اموالی برای مطالبه داشته باشد یکی از سریع ترین راههابرای رسیدن به اصل مبلغ می باشد.
یکی از عیوب بزرگ این روش در این مبحث آن است که حکم جلب چک برگشتی از طریق دوایر اجرای ثبت هرگز و تحت هیچ شرایطی صادر نمی شود. در عمل تنها زمانی این روش بسیار مفید است که صادرکننده به اندازه مبلغ چک مالی در دسترس داشته باشد.
در پایان اینکه بر خلاف تصور عامه فقط اقدام کیفری بر روی چک برگشتی منجر به حکم جلب نمی شود بلکه در دعوای حقوقی و اجرائیه دادگاه هم می توان حکم جلب گرفت. اما مسلما انتخاب بهترین روش اقدام برای رسیدن به یهترین نتیجه با توجه به وضعیت و نوع چک و شرایط مدیون در تشخیص یک وکیل حرفه ای در زمینه اسناد تجاری می باشد.
روشی مطمئن برای صرفه جویی در وقت و هزینه و رسیدن به بیشترین نتیجه دلخواه.
