• مرضیه توانگر
• چک برگشتی

در پاسخ به این سوال که یک چک برگشتی تا چند سال اعتبار دارد باید بدانیم مابین چک بدون گواهینامه عدم پرداخت یا به لفظ عامیانه چک برگشت نخورده از نظر مدت اعتبار چک برگشتی با چکی که قبلا برگشت خورده است تفاوت وجود دارد.

مقاله مجازات چک برگشتی جهت مطالعه

مدت اعتبار چک برگشتی

طبق ماده 6 قانون صدور چک مصوب 97 چک ها ازمبدا تاریخ اخذ دسته چک برای مدت سه سال معتربند و اگر چکی تاریخی بیشتر از سه سال داشته باشد از مزایای قانون صدور چک بی بهره است.

اما در این مورد که چک برگشتی تا چند سال اعتبار دارد مابین طرح دعوای حقوقی و کیفری تفاوت است.

برای شکایت کیفری علیه صادر کننده چک برگشتی ،چک باید  ظرف مدت 6 ماه از تاریخ مندرج روی چک ،گواهی عدم پرداخت خود را گرفته و اصطلاحا برگشت بخورد.بعد از رعایت این مدت برای امکان تعقیب کیفری چک برگشتی باید ظرف مدت 6 ماه از تاریخ برگشت آن مورد شکایت قرار گیرد. این دو موعد طلایی چنانچه به هر دلیل رعایت نشود چک قابلیت شکایت کیفری خود را از دست می دهد.

اما در مورد دعاوی حقوقی رویه قضایی بر این است که چک برگشتی را تا هر زمان که شما مطالبه کنید می پذیرد. با این تفاوت که رعایت کردن مواعد قانونی برای شما امتیازاتی دارد .مثلا اگر چک ظرف مدت 15 روز از تاریخ مندرج در آن گواهینامه عدم پرداخت را دریافت نکند از بخشی از امتیازات خود در حین طرح دعوا محروم می گردد.

جدا از این مسئله که معمولا در رویه قضایی زمانی که از تاریخ چک مدت نامتعارفی مثلا چندین سال بگذرد و بعد طرح دعوای حقوقی انجام گیرد خسارت تاخیر تادیه از زمان تقدیم دادخواست محاسبه می شود نه از تاریخ چک .زیرا در این شرایط دادگاه ها فرض را بر این قرار می دهند که دارنده برای پرداخت وجه به صادر کننده مهلتی داده است.

ظهر نویسی

ظهر نویسی چک به معنی پشت نویسی آن است که به منظور های مختلفی انجام می شود .گاهی ظهر نویسی به منظور انتقال حقوق و منافع چک صورت می گیرد گاهی به هدف ضمانت وجه چک و گاهی برای وکالت در وصول مبلغ.

برای ظهر نویسی جهت انتقال، صرف دو امضا در پشت چک کافی است و نوشتن نام نیز ضرورتی ندارد .نکته مهم در این مورد آن است که چک های در وجه حامل با توجه به نقل و انتقال ساده و اینکه چک در دست هر کسی که باشد مالک آن شناخته می شود نیازی به این نوع از ظهر نویسی ندارد.

گاهی ظهر نویسی به عنوان ضمانت پرداخت وجه چک می باشد که در اینصورت و چنانچه ظهر نویسی به منظور وکالت در وصول باشد حتما باید قید ضمانت یا وکالت در کنار امضا نوشته شود چرا که طبق نظرهای مشورتی متعدد، ظهرنویسی ساده دلالت بر انتقال دارد.

در قانون جدید صدور چک ظهرنویسی ممنوع شده است و نام دارنده چک در سامانه چکاوک ثبت می گردد و چنانچه انتقالی صورت پذیرد باید این نام در سامانه تغییر یابد و در نهایت وجه چک به کسی که نامش در سامانه ثبت شده است پرداخت خواهد شد.

هر چند که سه سال از تصویب قانون جدید می گذرد اما در مورد ظهر نویسی رویه عملی بانک ها همچنان مانند گذشته است.

پشت نویسی چک برای وصول

نحوه پشت نویسی چک برای وصول آن است که در هنگام امضاء ظهر چک هدف از وکالت در وصول حتما باید قید شود چرا که امضاء ساده بدون هیچ قید اضافه ای در پشت چک دلالت بر انتقال و ظهر نویسی ساده دارد.

وصول چک

با هدف آموزش وصول چک باید بگوییم

در قانون جدید صدور چک تنظیم چک های در وجه حامل ممنوع شده است .نحوه وصول چک در وجه شخص نیز به این صورت است که مشخصات دارنده در سامانه ثبت می شود و با ارائه مدارک شناسایی چک به شخصی که نامش در سامانه ثبت شده پرداخت می گردد.

نکته مهم در قانون جدید آن است که اگر حساب دارای کسری موجودی باشد بانک ها موظفند مبلغ موجود را پرداخت کنند تا دارنده بتواند برای وصول کسری موجودی اقدام نماید.

نحوه وصول چک

پس از آنکه چک به هر دلیلی از طریق بانک وصول نشد نوبت به نحوه وصول چک از راههای مختلف پیش بینی شده در قانون می رسد.

در قانون جدید و قدیم 4 روش مختلف برای وصول چک وجود دارد:

1. از طریق ثبت.
2. از طریق حقوقی .
3. از طریق کیفری.
4. از طریق صدور اجرائیه در دادگاه.

در خواست صدور اجرائیه از اجرای ثبت

بر اسا ماده 2 قانون ،چک از اسناد لازم الاجرا محسوب می شود بدین معنا که بعد از صدور گواهی عدم پرداخت توسط بانک ها که در این روش بانک در این گواهینامه الزاما باید مطابقت امضا صادرکننده در روی چک را با امضاء موجود در بانک تطبیق داده و تایید کرده باشد شخص می تواند با مراجعه به دوایر اجراء ثبت و تکمیل فرم و ارائه کپی تقاضای صدور اجرائیه نموده و با معرفی یا تقاضای استعلام از اموال صادر کننده و طی مراحل اجرائی مبلغ چک را وصول نماید .

در این روش اداره ثبت نه به اعسار از پرداخت رسیدگی می نماید و نه می تواند در صورت عدم تکافوی اموال حکم جلب صادر نماید.

چک های حقوقی

هر چکی را می توان از طریق حقوقی دریافت نمود در این زمینه مدت زمان گذشته از تاریخ چک یا صدور گواهینامه دیر هنگام برای چک تاثیری نداشته و چک به عنوان سند طلب شخص دارنده از طریق دادگاههای حقوقی قابل وصول خواهد بود .

با اینهمه رعایت مواعدی که قانون در مورد چک عنوان نموده است در مزایایی که دارنده هنگام طرح دعوای حقوقی دارا می باشد موثر است که در جای خود مورد بحث قرار می گیرد.

چک های کیفری

یکی از راههای وصول  چک طرح شکایت کیفری با عنوان صدور چک بلامحل می باشد.برای طرح دعوای کیفری شرایط خاصی لازم است از جمله رعایت مواعد قانونی و اینکه.چک مدت دار نباشد و برای تضمین یا مقید به شرطی صادر نشده باشد.

درخواست صدور اجرائیه از طریق دادگاه

این روش که ابتکار به جا و مناسب قانون جدید است کاملا شبیه چک های حقوقی است با این تفاوت که هزینه دادرسی سنگین طرح دعوای حقوقی را ندارد و با یک مبلغ اندک قابل طرح از طریق دفاتر خدمات قضائی است.مراحل رسیدگی و دادرسی طولانی را نداشته و با صدور اجرائیه توسط شعبه مرجوع الیه مراحل اجراء احکام آغاز می گردد.

مزیت این روش نسبت به صدور اجرائیه از طریق ثبت آن است که در دادگاه هم ادعای اعسار از پرداخت مبلغ مورد رسیدگی قرار می گیرد و هم در صورت عدم کفایت موجودی حکم جلب صادر می شود.

تامین خواسته

تامین خواسته چک به معنی توقیف اموال مسئول پرداخت اعم از صادرکننده یا ظهرنویس جهت جلوگیری از فروش یا انتقال و یا پنهان نمودن اموال است.

در پرونده های حقوقی قبل از طرح دعوا یا هم زمان با دادخواست مطالبه وجه چک یا در حین رسیدگی میتوان از دادگاه صالح تقاضای تامین خواسته نمود تا با توقیف اموال طرف دعوا ،اموال وی را برای اجرای حکم صادره تامین نمود.

هزینه تامین خواسته

در مورد هزینه تامین خواسته چک با اینکه تقاضای صدور قرار تامین خواسته طبق قانون تنها با درخواست بدون هزینه امکان دارد اما در عمل این تقاضا از طریق دفاتر خدمات قضائی و به صورت تنظیم دادخواست و با پرداخت هزینه دعاوی غیر مالی صورت می گیرد.

در زمینه چک چنانچه مواعد قانونی برای درخواست صدور گواهی عدم پرداخت رعایت شده باشد تامین خواسته بدون تعیین خسارت احتمالی از طرف دادگاه صورت می گیرد و با تشکیل پرونده تامین در واحد اجرای احکام خواهان قادر است با شناسایی اموال خوانده تا صدور حکم نهایی آنها را توقیف نماید .اما قدرتی بر دسترسی به اموال تا صدور حکم قطعی ندارد.

اما چنانچه مواعد قانونی رعایت نشود صدور قرار تامین خواسته منوط به تودیع خسارت احتمالی تعیین شده از طرف دادگاه می باشد که بسته به نظر قاضی بین 5 تا 25 درصد از مبلغ چک است.

بعد از صدور حکم قطعی محکوم له می تواند مبلغ مورد حکم را از اموال توقیف شده استیفا نماید.پ

موفق باشید

در این مقاله از آنچه نیاز بود راجع به مدت اعتبار چک برگشتی بدانید دریغ نکردیم انشاالله که لذت برده باشید

مرضیه توانگر وب‌سایت

لیسانس حقوق و کارشناسی ارشد حقوق پزشکی پاسخگوی شما عزیزان هستم