سهم الارث پدر و مادر از فرزند پسر

در بحث سهم الارث پدر و مادر از فرزند پسر خود سعی بر این داریم تا با بیان حالت های مختلف و همراهی سایر ورثه فروض مختلف را بیان نمائیم.

مقاله سهم الارث فرزندان از مادر جهت مطالعه

به عنوان مقدمه بحث باید بگوییم که پدر و مادر در درجه اول از طبقه اول وراث قرار دارند و این بدان معناست که در هر صورت از پسر متوفی خود ارث می برند.حال این میزان در حالت های مختلف متفاوت است .مادر همیشه فرض بر است بدین شکل که همیشه نسبت معینی از ترکه را ارث می برد که این نسبت خود متغیر است.اما پدر گاه فرض بر و گاهی قرابت بر است.قرابت بر بودن یعنی اینکه بعد از جدا شدن سهم فرض بر ها بقیه ترکه به ایشان می رسد.حال برای بیان فرض مادر و سهم پدر حالت های مختلف را بررسی می نماییم:

1. فقط پدر یا مادر ویا فقط پدر و مادر:

ماده 906 قانون مدنی سهم پدر و مادر را اینگونه بیان می کند که اگر پدر یا مادر تنها ورثه به جامانده از فرزند پسر باشد کل ترکه را به ارث می برد.پدر از قرابت و مادر بخشی را به فرض و مابقی را به رد.بدین معنا که اول نسبت معینی از ترکه سهم مادر می شود و سپس با اضافه آمدن ترکه و نبود وارث دیگر بقیه هم به ایشان رد می شود.

اگر ورثه فرزند پسر منحصر به مادر و پدر باشد بدین معنا که هر دو در قید حیات باشند مادر فرض بر است و نسبت معنی از ترکه را به میراث می برد و مابقی ترکه از باب قرابت به پدر می رسد.در این حالت اینکه مادر چه نسبتی از ترکه را ارث می برد بین حالتی که حاجب نقصانی داشته باشد یا خیر تفاوت است.

بر اساس ماده 892 قانون مدنی حاجب نقصانی بدین معناست که اگر متوفی شرایط زیر را داشته باشد سهم مادر تغییر می کن:

متوفی دو برادر یا یک برادر و دو خواهر یا چهار خواهر داشته باشد.

رابطه آنها با متوفی ابوینی یا ابی باشد یعنی از پدر و مادر یا لااقل از پدر یکی باشند.

از ارث به هر دلیلی مانند قتل مورث محروم نباشند.

پدر آنها زنده باشد.

در صورت نبودن شرایط فوق سهم مادر یک سوم از ترکه بوده و دو سوم نیز به پدر می رسد ولی اگر این شروط محقق باشد سهم مادر یک ششم از ترکه خواهد بود.

2. پدر و مادر به همراه زوجه:

اگر متوفی متاهل باشد ولی هیچ فرزندی نداشته باشد سهم الارث پدر و مادر از فرزند پسر بدین گونه محاسبه می گردد:

زوجه نیز فرض بر است و در صورتی که متوفی فرزندی نداشته باشد سهم زوجه از ترکه یک چهارم خواهد بود که از کل ماترک جدا می گردد .سهم مادر نیز بر اساس بند فوق یک سوم یا یک ششم است که آن هم جدا می شود.بقیه ترکه از باب قرابت به پدر می رسد.

3. پدر و مادر به همراه یک دختر:

رد بحث سهم الارث پدر و مادر از فرزند پسر نکته کلیدی آنجاست که هر گاه متوفی فرزندی داشته باشد پدر و مادر هر دو فرض بر می شوند.در این حالت سهم مادر و پدر یک ششم از کل ترکه خواهد بود.دختر نیز در این حالت فرض بر است و سهم او نیز یک دوم از ترکه خواهد بود.

مطابق ماده 908 قانون مدنی در چنین حالتی مجموع سهام ورثه پنج ششم خواهد شد .بدین معنا که یک ششم ترکه مازاد خواهد ماند.این یک ششم دوباره میان تمام وراث به نسبت سهمشان تقسیم خواهد شد.مگر اینکه مادر حجب نقصانی داشته باشد که در این صورت از مازاد چیزی نخواهد برد و صرفا مابین دختر و پدر تقسیم می گردد.

4. پدر و مادر و چند دختر:

بر اساس ماده 909 قانون مدنی در این حالت و در تعیین سهم الارث پدر و مادر از فرزند پسر باز هم هر دو فرض بر بوده و هر کدام یک ششم از ترکه میراث خواهد داشت.دختران نیز دو سوم ترکه را به ارث برده که بین آنها به صورت مساوی تقسیم می گردد.با جمع فرض همه کل ترکه تقسیم می شود و مازادی نمی ماند.

5. پدر و مادر و یک یا چند پسر:

فرزندان پسر متوفی همیشه و در هر حالتی قرابت بر بوده و سهم مشخصی نداردند.دراین حالت نیز سهم هر یک از پدر و مادر یک ششم ترکه خواهد بود.مابقی ترکه به فرزند یا فرزندان پسر متوفی می رسد که به صورت مساوی بین آنها تقسیم می شود.

6. پدر و مادر و فرزندان دختر و پسر:

هر گاه متوفی فرزندانی از پسر و دختر با هم داشته باشد فرزندان دختر نیز قرابت بر می شوند.بدین صورت که سهم پدر و مادر از میراث هر کدام یک ششم خواهد بود و مابقی ترکه به فرزندان تعلق پیدا خواهد کرد.در این حالت فرزندان ذکور دو برابر فرزندان اناث ارث می برند.

نکات حقوقی سهم الارث پدر و مادر از فرزند پسر:

در فروض مختلف دیدیم که مادر همیشه فرض بر است که البته سهم او در حالت های مختلف متفاوت است.پدر نیز گاه فرض بر و گاهی قرابت بر می گردد.

در تقسیم ارث میان ورثه قاعده کلی این است که ابتدا فرض و سهم فرض بر ها جدا شده و سپس مابقی ترکه به قرابت بر ها می رسد.بنابراین در حالتی که مادر و پدر و زوجه و فرزندان دختر و پسر همه باشند ابتدا سهم پدر و مادر و زوجه که فرض مشخصی دارند جدا می شود و سپس بقیه به قاده پسران دو برابر دختران مابین آنها تقسیم می شود.

هر گاه همه وراث فرض بر باشند و مجموع سهم آنها از کل ترکه کمتر باشد مابقی ترکه دوباره به نسبت سهم هر کدام مابین آنها تقسیم می شود و این روند تا تقسیم کل ترکه ادامه می یابد.

در تقسیم ترکه مابین ورثه هر گاه ترکه مازاد داشته باشد چنانچه مادر به شرح فوق حاجب داشته باشد از مازاد ترکه دیگر سهمی نخواهد داشت.

نوادگان نیز در طبقه اول وراث قرار دارند .اما دردرجه دوم هستند.بدین معنا که تا زمانی که از متوفی فرزندی باشد نوادگان ارثی نخواهند برد.اما اگر هیچ کدام از فرزندان در قید حیات نباشند نوادگان با پدر و مادر متوفی در میراث شریک خواهند شد.در این حالت تمام نوه ها سهم پدر یا مادر خود از میراث را می برند.

در مورد مستمری یا حقوق بازنشستگی متوفی باید بدانیم که این حقوق در زمره ماترک قرار نمی گیرد و مانند ترکه بین وراث تقسیم نمی شود.اولویت در تقسیم مستمری با زوجه و فرزندان دختر و پسر متوفی می باشد با عنایت به شرایطی که قانون معین کرده مانند سن فرزندان پسر یا مجرد بودن فرزندان دختر.پدر و مادر در صورتی از این حقوق مستمری چیزی دریافت می کنند که قبل از فوت پسرشان از او نفقه دریافت کرده باشند.در این حالت این حقوق نه به نسبت سهم الارث که به صورت مساوی مابین آنها تقسیم می گردد.

در صورت بروز اختلاف بین ورثه پیشنهاد ما استفاده از وکلای حرفه ای و متخصص در زمینه میراث می باشد تا با کمترین اختلافات خانوادگی بیشترین تفاهم و توافق حاصل گردد.